Reconstructie van het politieoptreden tijdens ADEV 2022

Zoals blijkt uit een recent rapport van Amnesty International staat het demonstratierecht in Nederland onder druk en is dat in strijd met de mensenrechten. Dit hebben we tijdens ADEV 2022 aan den lijve ondervonden. De politie was tijdens deze vreedzame demonstratie met een veel grotere politiemacht aanwezig dan in de voorgaande negen jaren.

Nieuw dit jaar was de grootschalige inzet van Agenten in Burger, agenten die eruit zien als deelnemers van de demonstratie en niet herkenbaar zijn als politieagenten. Met hun escalerende optreden hinderden zij de demonstratie en veroorzaakten ze gevaarlijke situaties voor de deelnemers van de demonstratie, terwijl de politie eigenlijk de veiligheid van de demonstratie hoort te bevorderen. Wat is er precies gebeurd? Dat proberen we te reconstrueren met deze tijdslijn.

13:00 • START
DE DAM

START DEMONSTRATIE ADEV 2022​

Demonstratie gaat van start met presentatie van De 10 Kraakgeboden, waaronder gebod #9: Gij zult de politie-inzet hervormen. Wij vinden namelijk dat de politie zich meer op recherche naar (vastgoed)criminelen en grote misdaden mag richten en minder op controle van burgers op straat. In de uren die volgen, lijkt het wel alsof de politie onze stelling wil bewijzen.

13:15 • ARRESTATIE
DE DAM

ARRESTATIE #1 DOOR AGENTEN IN BURGER

Bij aanvang van de demonstratie voeren een groep Agenten in Burger een persoon af die een trui draagt met de letters ACAB erop, een uiting die volgens de politie zelf strafbaar is. Die wordt in een steeg gefouilleerd, in de handboeien geslagen en opgesloten in een bus van de Mobiele Eenheid.

Uiteindelijk wordt de persoon om 18.20 uur vrijgelaten van het cellencomplex in Amsterdam Zuidoost. De Officier van Justitie heeft aangegeven te willen schikken in deze zaak met een geldboete. Zeker tijdens een demonstratie die deels draait om politie-inzet is het discutabel of het dragen van een trui met deze leus erop strafbaar is.

14:40 • ARRESTATIE
TUSSEN DE BOGEN

ARRESTATIE #2 DOOR AGENTEN IN BURGER

Meerdere ooggetuigen zien dat een groepje Agenten in Burger een man uit de menigte trekken en meenemen in een busje, omdat hij drugs uitdeelt. Net als de andere arrestanten is hij snel weer op vrije voeten. In het uitgedeeld zakje zit namelijk softdrugs. De man is dan ook onterecht opgepakt en wel op een zeer provocerende manier die allesbehalve de-escalerend is.

15:15 • ARRESTATIE
NASSAUKADE

ARRESTATIE #3 DOOR POLITIE IN UNIFORM

Agenten in uniform arresteren man voor verboden wapenbezit. Hij heeft Nunchaku & Escrima stok om een vechtsport te beoefenen. Die zijn verkrijgbaar bij de Decathlon en het bezit daarvan is niet strafbaar. Ook deze man is onterecht opgepakt en snel weer vrij.

16:12 • ACTEUR AGENTEN
MARNIXSTRAAT

ACTEUR AGENTEN TUSSEN DE MENIGTE

Acteur agenten geven zich uit als deelnemers van de demonstratie terwijl zij demonstranten fotograferen. 

16:16 • ARRESTATIE
MARNIXSTRAAT

ARRESTATIE #4 DOOR AGENTEN IN BURGER

Zes agenten wandelen door de demonstratie alsof zijn deelnemers zijn. Ze besluiten om de achtervolging in te zetten op een voorbijlopende demonstrant nadat deze in de richting van de agenten roept “alle stillen de demo uit”. Na zo’n 100 meter wordt de demonstrant door de zes Agenten in Burger ingehaald en ingerekend.

Omstanders melden dat de wagen 9325 met snelheid door de demonstratie rijdt om de Agenten in Burger en de arrestant in te halen en op te pikken. Ze duwen de arrestant de bus in terwijl de overige Agenten in Burger zich dreigend opstellen naar de omstanders. Hij is opgepakt voor het bezit van een stadionfakkel. Dit is in negen jaar ADEV nog nooit gebeurd, terwijl er elk jaar stadionfakkels zijn afgestoken in het zicht van de politie. Alweer een provocerend en escalerend optreden van de aanwezige politiemacht tijdens dit vreedzame protest.

16:43 • ARRESTATIE
1E CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT

ARRESTATIE #5 DOOR AGENTEN IN BURGER

Agenten in Burger verlaten hun voertuig, duidelijk met een doel. Ze mengen zich in de menigte, benaderen een persoon van achter en trekken hem zonder aangekondigde aanleiding uit de menigte naar wagen 9325. Dit stuit op verzet van de menigte, die de Agenten in Burger begint te belagen. Er vliegen halflege blikjes richting de agenten (geen solide voorwerpen, geen vuurwerk). De agenten in burger verbergen hun gezicht en gebruiken wapenstokken om flinke klappen uit te delen. 

Van afstand lijkt een vechtpartij gaande te zijn. De wagen 9325 probeert zich terug te trekken naar de Vondelstraat, maar demonstranten gaan op de grond zitten om de wagen te blokkeren. Wagen 9325 probeert vooruit en achteruit te rijden. Demonstranten proberen de wagen te blokkeren en roepen leuzen als “alle arrestanten onmiddellijk vrij”.

Dit is duidelijk weer een zeer provocerend optreden van de politie. Na 5 uur in het cellencomplex komt de persoon, die voor het eerst is gearresteerd, met de schrik vrij. Als de aanhouding al terecht is, kunnen ze die ook op een andere wijze verrichten.  Bovendien leidt het in de minuten die volgen tot zeer gevaarlijke situaties voor alle deelnemers van de demonstratie.

16:44 • BLOKKADE
1E CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT

BLOKKADE DOOR DE MOBIELE EENHEID

Vier wagens van de Mobiele Eenheid rijden op hoge snelheid vanuit het Museumplein in op de demonstratie en blokkeren wagen 4 van de ADEV demonstratie. Een grote wagen met daarachter een kleine duizend mensen nadert langzaam de situatie.
16:45 • MEER POLITIE MACHT
1E CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT

MEER MOBIELE EENHEID EN BRATRA

Uit het eerste busje dat uit de richting Museumplein komt, springen 4 agenten (geen ME, vermoedelijk BratRa) met stok en schild. Ze beginnen uit het niets in te slaan op twee mensen die in stilstand kijken naar wat er zich in de Vondelstraat afspeelt vanaf de andere kant van de straat. De agenten lijken onvoorbereid, de jassen van uniforms zijn niet dicht en ze opereren aan de verkeerde zijde van de straat om hun collega’s bij te staan.
16:46 • ESCALATIE
1E CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT

ESCALATIE

Bij de hoek van de Vondelstraat en de 1e Constantijn Huygensstraat verlaat De Mobiele Eenheid haar wagen en begint met de wapenstok de weg vrij te knuppelen om een linie te vormen.

De Mobiele Eenheid slaat bij meerdere deelnemers op kwetsbare lichaamsdelen, soms zelfs van achteren. Dit is tegen de geweldsinstructie in en bovendien zeer gevaarlijk. We weten dat één persoon in het ziekenhuis terecht komt. Verder loopt een ander persoon een hersenschudding en meerdere kneuzingen op.

16:50 • CHARGES
VONDELSTRAAT

CHARGES VAN DE MOBIELE EENHEID

De Mobiele Eenheid voert charges uit vanuit de Vondelstraat richting de 1e Constantijn Huygensstraat. Daar staan meerdere busjes zo klem tussen de demonstranten dat ze niet verder kunnen. De wagen R40 9327 probeert naar achter te rijden. Daarbij komt weer minstens één persoon onder de wagen terecht, gelukkig zonder gevolgen. De chargerende linie ME deelt flinke klappen uit. De demonstranten reageren door zich te beschermen en halflege blikjes te gooien.

 

Muzikale onderbreking
SOPHIE STRAAT
17:00 • DE-ESCALATIE
1E CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT

VREEDZAAM VERVOLG ADEV

De busjes van de Mobiele Eenheid blijven de weg blokkeren ondanks verzoeken van de organisatie om aan de kant te gaan. De wagens en alle mensen reageren beheerst, vinden met hulp van ADEV-vrijwilligers een weg langs de politiemacht en vervolgen de demonstratie nog altijd vreedzaam.
17:50 • ARRESTATIE
VAN BAERLESTRAAT

ARRESTATIE #6 EN #7 MET PAARDEN

Politie te paard drukt twee personen tegen de muur om de personen vervolgens hardhandig te arresteren. Ooggetuigen melden dat er geen aanleiding leek te zijn, maar dat er een woordenwisseling ontstond over het gebruik van de stoep.
18:45 • ARRESTATIE
MUSEUMPLEIN

ARRESTATIE #8 DOOR MOBIELE EENHEID

De Mobiele Eenheid probeert de ballonnen af te pakken van een man die is verkleed als clown. Deze ballonnen zouden de politiepaarden bang maken. De heliumballonnen zitten echter te goed vast met een staalkabel om zijn pols. De politie probeert de staalkabel door te snijden met een tang, maar het lukt de agenten niet om die door te knippen. Terwijl omstanders zich ermee gaan bemoeien, wordt de clown op de grond gewerkt. 

De clown wordt met een knie in de nek op de grond gehouden en uiteindelijk en gearresteerd, terwijl de politie de ballonnen laat wegvliegen. De ME deelt weer rake klappen uit aan omstanders met de wapenstok.

20:00 • ARRESTATIE
DE PIJP

ARRESTATIE #9 EN #10 DOOR BOA'S

Een persoon die na de demonstratie terugreist met de tram wordt door BOA’s gearresteerd omdat hij daar geen bier mag drinken. Een tweede persoon filmt dit en zet de film op facebook. Omdat die weigert de film van Facebook te halen, wordt zij ook gearresteerd. Zij zegt zelf dat ze om die reden 14 uur in bewaring is gezet.

23 OKT • INTIMIDATIE
POLITIEBUREAU BURGWALLEN

INTIMIDATIE OP POLITIEBUREAU

Een vrouw gaat naar het politiebureau om haar telefoon op te halen, die ze kwijtraakte tijdens arrestatie #5. De vrouw moet plaatsnemen in een aparte kamer en krijgt te horen dat ze de politie heeft gehinderd in het uitvoeren van hun taken en schuldig is aan het ontstaan van het geweld. De vrouw heeft geluk dat ze niet wordt aangeklaagd. Door de contacten in haar telefoon bestaat het vermoeden dat ze onderdeel is van linkse groeperingen, dus zegt de politie een notitie bij haar naam te plaatsen en haar voortaan in de gaten te houden.

Voorlopige conclusies

Uit dit feitenrelaas trekken we een aantal conclusies:
 
  • De aanwezige politie heeft niet de-escalerend opgetreden maar juist provocerend.
  • Het gebruikte geweld tijdens deze vreedzame demonstratie is buitenproportioneel geweest.
  • Daarmee heeft de politie ons demonstratierecht gehinderd.
  • Bovendien heeft de politie daarmee onveilige situaties gecreëerd voor de demonstranten.
  • Dat de demonstratie toch een vreedzaam einde kende, is te danken aan de deelnemers en vrijwilligers van ADEV.


Wij voelen ons gesterkt in deze conclusies omdat alle arrestanten aangehouden zijn voor kleine vergrijpen en ze vrij snel weer op vrije voeten waren. Wij verwachten dat dit bij geen van hen tot een veroordeling zal leiden.

Overigens kwam de rechter onlangs tot eenzelfde conclusie. Die sprak een arrestant is vrij van belediging van de politie tijdens ADEV 2021 en zei dat de politie met de arrestatie er overdreven op reageerde.

Inmiddels hebben we ingesproken bij de Commissie Algemene Zaken en zullen raadsleden met behulp van dit document vragen stellen in de Gemeenteraad. De burgemeester is verplicht om hierop te reageren.Verder kan het dat er in de nasleep van dit politieoptreden rechtzaken volgen tussen de staat en de individuele deelnemers. We staan ze bij waar we kunnen.

Tot slot

Ondanks de stuitende houding van de politie kijken we toch terug op een succesvolle demonstratie. We zijn in een uitbundige sfeer de straat op gegaan om op te komen voor een kraakvriendelijke stad, met het krachtige statement van de 10 Kraakgeboden aan het begin op de Dam én met een mooie eindmanifestatie op het Museumplein. We willen alle 13 soundsystems, alle 40 vrijwilligers en alle 7000 demonstranten hartelijk bedanken voor hun positieve energie, inzet en steun. We zien jullie graag volgend jaar weer!